Wat is de impact van de Brexit op de voedingsmiddelenindustrie?

De Brexit is een feit op 29 maart 2019. Iets dat de hele voedingsmiddelenindustrie zeker aangaat. Dit geldt voor zowel productiebedrijven als handelsbedrijven in de UK en Europa. Zes maanden tot aan de Brexit en er zijn nogal wat zorgen over het volledig ontbreken van een duidelijk pad voor onderhandelingen. Veel supermarkten zijn al begonnen met het aanleggen van een flinke voorraad, iets dat sinds de Koude Oorlog niet meer is gebeurd. Zal het Verenigd Koninkrijk last krijgen van een voedselcrisis? Deze eventuele voedseltekorten zijn inmiddels uitgegroeid tot een politieke kwestie, waar Britse ministers al verstrikt zijn geraakt in voorbereidingen op mogelijke voedsel verstoringen als er niet snel iets gebeurt. We spraken met Jolanda de Reus, ERP Consultant bij Schouw Informatisering, over de impact van de Brexit op de voedingsmiddelenindustrie en hoe zij dagelijks te maken heeft met de uitdagingen van AGF klanten.

Vraag nu de Brexit voucher aan voor het inwinnen van advies.

“No deal” Brexit kan food retailers miljoenen kosten

Na Theresa May’s gebrek aan consensus met de conservatieve partij over een crisisplan in Brussel, is de EU begonnen met het waarschuwen over een mogelijkheid tot het uitblijven van een Brexit deal. Hoe gaan het Vereniging Koninkrijk en Europa het doen na maart 2019? Experts in de voedingsmiddelindustrie, zoals telers, producenten en retailers waar we van afhankelijk zijn, twijfelen er niet over om de Brexit een potentiële ramp te noemen, waaraan de Britse overheid verzuimd heeft om deel te nemen. Het ontbreken van een deal kan een verlies betekenen van een bedrag tot €10 miljard euro. Maar denk ook aan files bij de grens en de havens, en nieuwe vormen van controle. Wanneer het moeilijk is om aan bepaalde levensmiddelen te komen, zal de UK erop moeten vertrouwen dat de helft van het voedsel in eigen land moet worden geproduceerd. De meest getroffen landen zijn Ierland, Frankrijk, Duitsland, Spanje, Nederland, België, Italië, Denemarken, maar ook de Verenigde Staten en China. “Gezien de onzekere situatie van regelgeving op dit moment, zal de precieze impact van de Brexit op de voedingsmiddelenindustrie in de komende jaren pas bekend worden. Voor de voedingsmiddelenindustrie zou het goed zijn als de UK deel gaat uitmaken van een vrijehandel zone, maar dat is nog steeds een zeer onzekere factor”, geeft Jolanda de Reus aan.

Retailers en supply chains

40% van de voedingsmiddelen in de UK worden geïmporteerd en dus worden supply chains steeds kwetsbaarder, met name de AGF supply chains. Food retailers en producenten dringen er op aan dat een no-deal scenario chaos zal veroorzaken tussen leveranciers. “Voor de retailers wordt de supply chain beïnvloed door langere levertijden, als gevolg van langere transporttijden. En daar het gevolg van zijn hogere transportkosten voor goederen die van en naar de UK gaan. De prijzen zullen stijgen als gevolg van deze kosten. Transport, documentatie en BTW zijn slechts enkele voorbeelden die ervoor zorgen dat de kostprijs van deze goederen stijgt”, aldus Jolanda de Reus.

Dit geldt met name voor de “just-in-time” supply chains, waardoor ze onwerkbaar worden en met hoge kosten te maken krijgen. Bureaucratie en grote vertragingen in bestellingen kunnen enorme gevolgen hebben voor de import van levensmiddelen. De Britse regering heeft slechts een paar maanden om de TRACES te vervangen door een alternatief IT systeem (EU Trade Control and Expert System dat het gehele handels- en certificeringsproces van dieren, eten, voer en planten volgt).

De toekomst van de telers in de UK

Welk voedsel zal de UK missen na de Brexit? Spruiten, hummus, kaas? Verse voedingsmiddelen kunnen niet langer dan een paar dagen op voorraad worden gezet, terwijl er anderzijds ook niet voldoende opslagruimte is voor het opslaan van grote hoeveelheden lang houdbare goederen. Tijdens de overstromingen in Spanje vorig jaar, werd een groot deel van de sla hierdoor aangetast, hetgeen supermarkten dwingt te importeren vanuit Zuid-Amerika. 85% van de groenten in de UK wordt geïmporteerd vanuit de EU, waarbij Nederland voorziet in het grootste deel van de tomaten en uien, Spanje in bloemkool en selderie en Frankijk in aardappelen. De bananen worden voornamelijk geïmporteerd vanuit Latijns-Amerika, appels vanuit Frankrijk en Zuid-Afrika, terwijl Spanje voorziet in de helft van alle mandarijnen in de UK.

Volgens Jolanda de Reus: “Als AGF teler in het Verenigd Koninkrijk zou ik overigens niet al te blij zijn. Veel telers zijn namelijk afhankelijk van de export naar de EU. Als het Verenigd Koninkrijk besluit om uit de EU te stappen, moeten telers specifieke certificeringen hebben om goederen te mogen leveren aan de EU. Helaas is deze certificering niet binnen een maand geregeld en kan het tot een jaar duren om een certificaat te krijgen.”

Groot-Brittannië produceert dus 60% van haar eigen voedsel, maar dat percentage is aan het dalen. Voedselproductie niveaus staan onder druk door ongunstige weersomstandigheden, zoals door de ongebruikelijke droogte van dit jaar. Het potentiele negatieve aspect van de Brexit is dat het de telers in de UK raakt. De agrarische sector is het meest betrokken bij toekomstige onderhandelingen, voornamelijk de werknemers, vrije handel en EU’s Common Agricultural Policy zijn kritische aspecten voor de toekomst van deze sector.

Dalende beschikbaarheid van voedsel

In het geval van een no-deal Brexit kunnen hoge BTW tarieven tot gemiddeld 22% oplopen als het gaat om geimporteerd voedsel naar de UK, en BTW vrije tarieven zelfs tot 29%. Europa is de meest dichtbije en grootste handelspartner van de UK, waardoor een handelsdeal belangrijker is dan bij andere landen.

Bevroren voedsel en kleine marges zouden de norm kunnen worden

Meer dan 90% van de gekoelde opslagruimten in de UK is momenteel al in gebruik, waardoor de marges heel klein worden. Supply chains naar Europa kunnen verstoord zijn, met als gevolg dat supermarkten investeren in voorraadopslag mogelijkheden. En als er geen vrachtwagens van en naar de UK rijden, dan kunnen de problemen rondom deze voorraadopslag niet worden verholpen. De laatste grote noodvoorraad van de Britse overheid gaat terug naar 1991 – 200.000 ton bloem, gist, suiker, vet en koekjes waren bedoeld om 40 miljoen mensen te voeden gedurende 60 dagen in het geval van een nucleaire aanval.

“De voedingsmiddelenindustrie zal de consequenties voelen van de Brexit, of het nu een harde Brexit wordt of niet. Momenteel kunnen vrachtwagens makkelijk de UK in, echter zal dit veranderen wanneer de UK geen deel meer is van de EU. Er zal dan namelijk meer sprake zijn van administratieve eisen en controleposten. Tijd is van essentieel belang in de voedingsmiddelenindustrie, waar transporttijd deze tijd zal verhogen. Dit kan uiteindelijk leiden tot het verlies van omzet. Laten we hopen dat de onderhandelaars tot een goede deal komen voor zowel de UK als de EU, met een zo laag mogelijke impact voor alle bedrijven in de food supply chain”, sluit Jolanda de Reus af.

Food bedrijven moeten goed nadenken over de positionering van hun bedrijf. De enige manier om in te kunnen schatten wat het effect gaat zijn, is door op de hoogte te blijven van alle gebeurtenissen, de vooruitgang en met name de politieke standpunten die vanuit Brussel en Westminster komen. Gaan de voedselprijzen stijgen? Zal het werk voornamelijk afhankelijk zijn van buitenlandse arbeiders? Blijf ons volgen om meer te weten te komen over de Brexit ontwikkelingen.

Bronnen:

www.rabobank.com
www.europarl.europa.eu/portal/en
www.fooddrinkeurope.eu
www.newfoodmagazine.com
www.theguardian.com

Brexit voucher voor inwinnen van advies

Bij de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland kunnen MKB bedrijven een gratis Brexit voucher aanvragen ter waarde van maximaal 2.500 euro voor het inwinnen van advies rondom de Brexit en voor het identificeren van de gevolgen voor je onderneming. Uiteraard kun je bij Schouw Informatisering terecht voor dit advies.